Reklama

Kościół

Kościół znów na celowniku

Adobe.Stock

Głośny film braci Sekielskich Zabawa w chowanego wywołał burzliwe komentarze wielu środowisk, głównie nieprzychylnych Kościołowi. Tymczasem opisane tam pojedyncze przypadki nagannych zachowań przełożonych świadczą paradoksalnie, że w większości procedury, które Kościół wypracował wobec duchowych podejrzanych o dokonanie przestępstwa, zdają egzamin.

Bądź na bieżąco!

Zapisz się do newslettera

Przypadki wykorzystywania seksualnego osób małoletnich przez duchownych dla wielu mediów są pożywką i okazją do negowania roli Kościoła i księży. Jakkolwiek każdy przypadek wykorzystywania seksualnego należy ocenić negatywnie, to trzeba wyraźnie stwierdzić, że Kościół wypracował już procedurę postępowania wobec duchownych, którzy dopuszczają się tego rodzaju przestępstw.

Wykorzystywanie seksualne przez osoby duchowne należy do przestępstw popełnionych contra mores, czyli przeciwko obyczajom. Kategoria tych przestępstw jest szersza niż tylko wykorzystywanie seksualne małoletnich (poniżej 18. roku życia) i obejmuje także: zmuszanie kogoś, z zastosowaniem przemocy lub groźby czy też nadużycia władzy, do dokonywania czynności seksualnych lub poddawania się takim czynnościom; dopuszczanie się czynności seksualnych z osobą bezradną; wytwarzanie, prezentowanie, przechowywanie lub rozpowszechnianie, także telematycznie, pornografii dziecięcej oraz rekrutowanie lub nakłanianie osoby małoletniej czy bezradnej do udziału w prezentacjach pornograficznych.

Pomóż w rozwoju naszego portalu

Wspieram

Warto szerszemu gronu czytelników wyjaśnić niektóre pojęcia toczonej procedury i jej sposób stosowania w takich przypadkach, gdyż nie każdy sięgnie do przepisów prawa kościelnego czy też fachowej literatury (poszukującym bardziej szczegółowych informacji polecam książkę o. prof. Dariusza Borka Przestępstwa zastrzeżone dla Kongregacji Nauki Wiary). Postaram się zachować precyzję, z odpowiednią wrażliwością kanoniczną, a pewne uogólnienia w tekście będą miały za cel wyłącznie powszechność przekazu.

Zawiadomienie o przestępstwie

Podstawową przesłanką do zbadania faktów jest tzw. prawdopodobna wiadomość o przestępstwie. Na tym etapie biskup powinien ostrożnie zbadać fakty i okoliczności, a także poczytalność sprawcy. W pewnych sytuacjach takie dochodzenie jest zbędne – gdy dotyczy np. przestępstwa, które nie budzi żadnych wątpliwości. Bardzo ważne jest, aby wskutek dochodzenia wstępnego nie ucierpiało czyjeś dobre imię. Niestety, są dwa poważne zagrożenia zachowania dobrego imienia przez duchownego. Po pierwsze – takie przypadki generalnie mają powszechny oddźwięk i rozgłos, a co za tym idzie – bardzo często już od momentu zawiadomienia o możliwości popełnienia przestępstwa oskarżony duchowny jest medialnie i społecznie linczowany. Po drugie – przełożony kościelny często korzysta ze środka prawnego w postaci odsunięcia oskarżonego od posługi, co budzi podejrzenie wśród szerokiego grona: skoro duchowny przestaje pełnić posługę w danej parafii na podstawie oskarżenia, to na pewno jest winny. Jak w tym przypadku dotrzeć do prawdy i zachować dobre imię oskarżonego duchownego? To bardzo trudne pytanie, a właściwa odpowiedź domaga się rzetelnego potraktowania każdego przypadku z właściwą dyskrecją. Taki sposób postępowania nie jest „zamiataniem pod dywan”, ale poszukiwaniem pewnego kompromisu między domniemaniem niewinności oskarżonego a zbadaniem faktów i okoliczności, które miały miejsce.

Reklama

Odsunięcie od posługi

Przełożony kościelny ma, oczywiście, prawo zastosowania tzw. środków zapobiegawczych. Biskup diecezjalny czy wyższy przełożony w zgromadzeniach zakonnych mogą zatem odsunąć oskarżonego duchownego od pełnienia posługi kapłańskiej czy od pracy z dziećmi i młodzieżą do czasu wyjaśnienia sprawy. Należy jednak uwzględnić wszystkie okoliczności sprawy – czy dotyczy ona przeszłości czy teraźniejszości, prawdopodobieństwa możliwości powtórzenia czynów przestępczych itd. Środki zapobiegawcze w myśl prawa kanonicznego stanowią troskę o uniknięcie zgorszenia, ochronę wolności świadków i gwarancję wymiaru sprawiedliwości. Niewątpliwie w przypadkach wykorzystywania seksualnego chodzi nie tylko o taki sposób postępowania, aby duchowny nie mógł popełnić kolejnych czynów przestępczych, lecz także o zapobieganie ewentualnemu zgorszeniu – przełożony kościelny może zatem nakazać podejrzanemu pobyt w określonym miejscu lub zakazać przebywania na danym terytorium. Warto bardzo wyraźnie podkreślić, że samo odsunięcie od posługi, zrzeczenie się urzędu, przeniesienie na inny urząd kościelny nie stanowią na tym etapie kary i nie można automatycznie przekładać tych zdarzeń na uznanie oskarżonego duchownego za winnego. Wiele kontrowersji wzbudzają składanie rezygnacji z urzędu w tych przypadkach czy natychmiastowy wyjazd z parafii, ale nie jest to znakiem przyznania się do winy. Takie działania mają na celu uniknięcie poważnego zgorszenia wśród wiernych.

Reklama

Domniemanie niewinności

Do czasu decyzji każdy oskarżony cieszy się pewnym przywilejem z punktu widzenia prawa, który nazywa się domniemaniem niewinności. Dopóki nie udowodni się winy, oskarżony ma prawo do uznawania go za niewinnego. W przypadkach osób duchownych jest to bardzo trudne ze względu na okoliczności, o których pisałem wcześniej, przy okazji dobrego imienia.

Poinformowanie Stolicy Apostolskiej

Dochodzenie wstępne toczy się w diecezji lub zgromadzeniu zakonnym najczęściej pod kierunkiem wyznaczonej osoby. Po przeprowadzeniu takiego dochodzenia przełożony kościelny jest zobowiązany poinformować o jego przebiegu Stolicę Apostolską, a konkretnie Kongregację Nauki Wiary. W trakcie postępowania wstępnego odpowiedni przełożony jest w stanie się upewnić, czy fakty i okoliczności potwierdzają popełnienie przestępstwa, czy też oskarżenie jest fałszywe. Gdy się okaże, że dochodzenie wykazało, iż duchowny może się okazać winny zarzucanego przestępstwa, kongregacja nakazuje przeprowadzenie procesu w celu wymierzenia kary. Może to być proces sądowy lub administracyjny. Należy pamiętać, że na tym etapie oskarżony cieszy się jeszcze domniemaniem niewinności i to przebieg procesu musi wykazać jego ewentualną winę.

Wymierzenie kary lub uniewinnienie

Po przeprowadzeniu odpowiedniego procesu wydawana jest decyzja w formie dekretu lub wyroku. Zarówno dekret, jak i wyrok muszą być odpowiednio umotywowane, a kończą się tzw. częścią dyspozycyjną, w której wskazuje się wymiar kary lub orzeka się niewinność oskarżonego. Największą karą w tych przypadkach jest wydalenie oskarżonego ze stanu duchownego. Warto jednak wspomnieć, że w prawie kościelnym istnieje pewna gradacja kar, a czyny przestępcze mogą mieć różny charakter i wymiar (notoryjność, ciężkość), a więc należy odpowiednio dobrać wymiar kary do konkretnego przypadku. Gdyby się okazało, że duchowny został oskarżony bezpodstawnie, należy go przywrócić do posługi.

* Lead pochodzi od redakcji.

Podziel się:

Oceń:

+1 -6
2020-05-26 18:00

[ TEMATY ]

Wybrane dla Ciebie

Kraków: pierwsze w Polsce nabożeństwo pokutne za grzech pedofilii

Bożena Sztajner/Niedziela

Nabożeństwo pokutne za grzechy wykorzystania seksualnego dzieci i młodzieży przez duchownych odbyło się w piątek 20 czerwca w bazylice Najświętszego Serca Pana Jezusa w Krakowie. „Zawstydzeni i skruszeni prosimy o przebaczenie” – mówił w homilii biskup płocki Piotr Libera. Była to pierwsza tego typu liturgia w Polsce.

Więcej ...

Ks. Nykiel przyjął święcenia biskupie w Watykanie

2024-06-22 18:38

@VaticanNewsPL

Powołanie jest wezwaniem, aby mieć zawsze to samo spojrzenie Pana – spojrzenie uważne na każdego brata i siostrę. „To spojrzenie, którego mogłeś się dobrze nauczyć podczas lat posługi w Penitencjarni Apostolskiej i które teraz będziesz mógł wesprzeć łaską stanu właściwą dla sakramentu święceń udzielonego ci w pełni dzisiaj” - powiedział kard. Mauro Piacenza, w homilii, zwracając się do ks. Krzysztofa Nykla, Regensa Penitencjarii Apostolskiej, który przyjął święcenia biskupie w Watykanie.

Więcej ...

Święcenia biskupie ks. prał. Krzysztofa Nykiela

2024-06-23 07:00

ks. Paweł Kłys

Więcej ...

Reklama

Najpopularniejsze

Nowenna do Przenajdroższej Krwi Chrystusa

Wiara

Nowenna do Przenajdroższej Krwi Chrystusa

Wakacyjny savoir vivre w Kościele

Niedziela Łódzka

Wakacyjny savoir vivre w Kościele

Nauczycielu, nic Cię to nie obchodzi, że giniemy?

Kościół

Nauczycielu, nic Cię to nie obchodzi, że giniemy?

Burza budzi człowieka ze snu samozadowolenia

Wiara

Burza budzi człowieka ze snu samozadowolenia

Ulicami Warszawy przeszedł XIX Marsz dla Życia i Rodziny

Kościół

Ulicami Warszawy przeszedł XIX Marsz dla Życia i Rodziny

Zmiany personalne w diecezji bielsko-żywieckiej 2024

Niedziela na Podbeskidziu

Zmiany personalne w diecezji bielsko-żywieckiej 2024

Zmiany personalne w diecezji rzeszowskiej

Kościół

Zmiany personalne w diecezji rzeszowskiej

Oczyma duszy widziała miejsca znane z Biblii. Św....

Święci i błogosławieni

Oczyma duszy widziała miejsca znane z Biblii. Św....

Krzysztof Zanussi obchodzi dziś 85. urodziny

Kultura

Krzysztof Zanussi obchodzi dziś 85. urodziny