Książka autorstwa prof. Tadeusza Olejnika „Szpital w Wieluniu. Jego dzieje i zniszczenie 1 września 1939 roku: Pierwsza zbrodnia II wojny światowej” to 38. publikacja Wieluńskiej Biblioteki Regionalnej. Stanowi dokumentację dziejów wieluńskiego szpitalnictwa spisaną w oparciu o źródła historyczne, w tym nieznane wcześniej materiały.

We wstępie do publikacji pióra Jana Książka, dyrektora Muzeum Ziemi Wieluńskiej, czytamy: „Jak ważna jest pomoc medyczna, zauważamy na każdym kroku. Szczególnie teraz, w dobie szalejącej pandemii, wszyscy jesteśmy zwróceni w stronę służby zdrowia i jej możliwości”.

Prof. Olejnik, wieloletni dyrektor Muzeum Ziemi Wieluńskiej, pracownik naukowy Akademii Świętokrzyskiej w Kielcach filii w Piotrkowie Trybunalskim, przedstawił historię wieluńskiego szpitalnictwa od czasów średniowiecznych aż po rok 1954, czyli rok oddania na potrzeby wielunian i okolic budynku nowego szpitala, działającego do dziś. Publikacja uzmysławia nam, pisze Jan Książek, „jak trudne były początki zorganizowanej służby medycznej i jak długotrwały był proces osiągania minimalnego poziomu profesjonalnej pomocy. Przykład Wielunia jest uniwersalny i może odnosić się do poziomu ochrony zdrowia w polskich miastach porównywalnej wielkości. Wybudowanie w Wieluniu pierwszego obiektu szpitalnego w latach 40. XIX wieku, jak na owe czasy dużego i nieźle wyposażonego, było krokiem milowym w rozwoju wieluńskiego szpitalnictwa”.

Dzieje tej placówki noszącej wezwanie Wszystkich Świętych, zaprojektowanej przez wybitnego architekta warszawskiego Henryka Marconiego, zatrudniającej wybitnych lekarzy, felczerów, oddane pielęgniarki, w tym siostry szarytki oraz pracowników obsługi, zarządzanej przez wspaniałych dyrektorów, w tym Zygmunta Patryna (dziś jego imię nosi współczesny szpital), brutalnie przerwały niemieckie samoloty 1 września 1939 r.

Druga publikacja zatytułowana „1 IX 1939 Wieluń. Pamięć i przestroga” pod red. Marka Gogoli, Wojciecha Knagi, Magdaleny Kopańskiej i Jana Książka stanowi podsumowanie ubiegłorocznych uroczystości 80. rocznicy II wojny światowej. Zawiera m.in. część fotograficzną obchodów, jak również referaty z konferencji naukowej „Ludność cywilna i dramat wojny”.

Redaktorzy publikacji we wstępie piszą: „«Pamięć i przestroga» to hasło przewodnie 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej. Jej upamiętnienie miało swój wyjątkowy wymiar i znaczenie dla mieszkańców Wielunia, miasta okrutnie doświadczonego niemieckim atakiem bombowym wczesnym rankiem 1 IX 1939 r.”.

W czasie promocji książek, która miała miejsce 30 sierpnia, prof. Tadeusz Olejnik powiedział m.in.: „Wszystkie publikacje poświęcone Wieluniowi i jego dramatowi z 1 września 1939 r., ukazujące się drukiem, mają na względzie wprowadzenie Wielunia na karty historii II wojny światowej, by wreszcie na nich zaistniał. Długo, bo ponad 20 lat po zakończeniu II wojny światowej o Wieluniu nikt nigdy nie wspominał. Wieluń, jako pierwsza ofiara II wojny światowej, nie funkcjonował w świadomości polskiego społeczeństwa, tym bardziej w świadomości międzynarodowej. Dramat miasta był umniejszany nawet przez polskich historyków i nazywany był lokalnym epizodem, a nie początkiem II wojny światowej”.

To, co czynimy w Wieluniu: ukazujące się kolejne publikacje tematycznie związane z początkiem II wojny światowej i uroczystości upamiętniające to wydarzenie sprawiły, że Wieluń zaistniał w opracowaniach historycznych w Anglii, Kanadzie, Australii, Niemczech i Izraelu. Historycy tych krajów, piszący o II wojnie światowej, powołując się na bogaty dorobek profesora Tadeusza Olejnika, cytują całe akapity z jego książek.

Dzięki mrówczej pracy profesora i kontynuowanych badaniach prawda historyczna o tragedii Wielunia przedostała się na karty historii II wojny światowej.

Spotkanie z autorami dwóch publikacji rozpoczęło wieluńskie obchody 81. rocznicy wybuchu II wojny światowej w Wieluniu.